Το ροχαλητό είναι μία από τις συχνότερες διαταραχές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα ροχαλίσουν περιστασιακά. Υπάρχει όμως και ένα ποσοστό της τάξης του 25% του συνολικού πληθυσμού που ροχαλίζει συστηματικά. Το χρόνιο- συστηματικό ροχαλητό, εκτός από ενοχλητικό για τους συντρόφους όσων ροχαλίζουν μπορεί να επιφέρει συνέπειες και στην καθημερινή ζωή του πάσχοντα, λόγω χαμηλής ποιότητας ύπνου, ή να συνδυάζεται με επεισόδια υπνικής άπνοιας που δεν τα έχουμε αντιληφθεί και που επιβαρύνουν σοβαρά την υγεία μας.

 Πώς παράγεται ο ήχος του ροχαλητού;

Το ροχαλητό παράγεται κατά τη διάρκεια του ύπνου όταν ο αέρας δεν περνά με ομαλή ροή από τις δομές της μύτης και του στοματοφάρυγγα.

Οι μύες της  περιοχής του στοματοφάρυγγα κατά τη διάρκεια της ημέρας, σε όρθια στάση είναι τεταμένοι. Τη νύχτα όμως, κατά τη διάρκεια της κατάκλισης και του ύπνου, οι μύες χαλαρώνουν και τα μαλακά μόρια (γλώσσα και μαλθακή υπερώα) μπορούν να χαλαρώσουν αρκετά, ώστε να μπλοκάρουν μερικώς τη ροή του αέρα. Όσο ο αεραγωγός στενεύει, ακούσια αναπνέουμε πιο γρήγορα και πιο έντονα για να έχουμε επαρκή οξυγόνωση. Ο συνδυασμός της έντονης εισπνοής με το στένεμα του αεραγωγού προκαλεί δόνηση- ταλάντωση των μαλακών μορίων κατά τη διέλευση του εισερχόμενου αέρα και με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται το ροχαλητό.

Ακολουθούν ορισμένες καταστάσεις, οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν τους αεραγωγούς προκαλώντας ή επιβαρύνοντας το ροχαλητό:

• Σκολίωση του ρινικού διαφράγματος

Ένα ποσοστό της τάξης του 80% των ανθρώπων υποφέρουν από κάποιου βαθμού σκολίωση του ρινικού διαφράγματος. Πολλοί από αυτούς δεν το γνωρίζουν, ενώ δεν είναι καν σε θέση να αναγνωρίσουν τα συμπτώματα, καθώς έχουν συνηθίσει να ζουν με αυτά. Ένα σκολιωτικό (στραβό) ρινικό διάφραγμα παρεμποδίζει τη διέλευση του αέρα από τη μύτη προς το υπόλοιπο αναπνευστικό σύστημα. Ταυτόχρονα και άλλα προβλήματα του ανώτερου αναπνευστικού (π.χ. ρινίτιδα, ιγμορίτιδα κλπ) επιβαρύνουν τη ροή του αέρα και κατ’ επέκταση το πρόβλημα του ροχαλητού.

• Παρουσία ρινικών πολυπόδων

Οι ρινικοί πολύποδες είναι καλοήθεις σχηματισμοί που μπορεί να εμφανιστούν στη ρινική κοιλότητα. Όταν το μέγεθός τους είναι μικρό είναι συνήθως ασυμπτωματικοί. Τείνουν όμως να καταλάβουν όλο το διαθέσιμο χώρο των ρινικών κοιλοτήτων, δηλαδή προοδευτικά αυξάνουν το μέγεθός τους, μειώνοντας συνεχώς τη διάμετρο της αναπνευστικής οδού. Όταν ο βαθμός απόφραξης αυξηθεί σημαντικά, τότε ο ασθενής αισθάνεται διαφορά στην αναπνοή του και φυσικά στο ροχαλητό.

• “Χαλαρός” μυϊκός τόνος στο λαιμό και στη γλώσσα

Οι μύες του λαιμού και της γλώσσας μπορεί να είναι πολύ χαλαροί. Αυτό κάνει την ταλάντωσή τους πολύ  εύκολη και κατά συνέπεια παράγεται το ροχαλητό.

• Υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων ή των αμυγδάλων

Αποτελούν επίσης σημαντικούς ανατομικούς παράγοντες που μπορεί να ελαττώνουν τη διάμετρο των αεραγωγών του ανώτερου αναπνευστικού. Αποτελούν τη συχνότερη αιτία ροχαλητού και υπνικής άπνοιας στα Παιδιά, αφορούν όμως και τον πληθυσμό των Ενηλίκων.

• Κατανάλωση αλκοόλ

Η κατανάλωση αλκοόλ πριν από τον ύπνο, ή και φαρμακευτικών ουσιών, όπως είναι τα μυοχαλαρωτικά, υπναγωγά κλπ , μπορεί να προκαλέσει υπερβολική χαλάρωση, μπλοκάρισμα και ταλάντωση των δομών του ανώτερου αναπνευστικού και συνεπώς αυξάνουν το ροχαλητό αλλά και τα επεισόδια υπνικής άπνοιας.

Είναι μόνο κοινωνικό ζήτημα το ροχαλητό ή έχει και συνέπειες στην υγεία μας;

Σε περιπτώσεις που το ροχαλητό είναι συστηματικό,  έντονο και συνοδεύεται από επεισόδια διακοπής της αναπνοής, τα οποία διαρκούν πάνω από 10 δευτερόλεπτα, περισσότερες από 10 φορές σε ένα βράδυ, τότε λέμε πως ο ασθενής πάσχει από Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας.  Η  Υπνική Άπνοια υποβιβάζει την ποιότητα ύπνου του ασθενή καθώς ο ύπνος διακόπτεται συχνά και καρακερματιζεται, χαλώντας την αρχιτεκτονική του. Αποτελέσμα αυτού; Ο ύπνος αυτός δεν ξεκουράζει. Δεν αναζωογονεί. Την επόμενη ημέρα λοιπόν ο ασθενής βασανίζεται από:

• Πονοκεφάλους που ξεκινούν από το πρωί
• Υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας
• Κόπωση
• Διακοπές του ύπνου κατά τη διάρκεια της νύχτας και αίσθημα σύγχυσης
• Προβλήματα στη συγκέντρωση και ροπή προς ατυχήματα.

Η υπνική άπνοια είναι μία ιδιαιτέρως σοβαρή κατάσταση καθώς επηρεάζει δυσμενώς  όλο τον οργανισμό μας ,όπως αποδεικνύουν όλες οι σύγχρονες μελέτες. Η καρδιά, οι νεφροί, ο εγκέφαλος ,ο μεταβολισμός επηρεάζονται αρνητικά και δυσλειτουργούν κατά τα συχνά επεισόδια υπνικής άπνοιας. Ειδικότερα η καρδιά φαίνεται να επηρεάζεται γρηγορότερα και συχνότερα από  τα υπόλοιπα συστήματα. , με αποτέλεσμα να εμφανίζονται Αρρυθμίες, Υπέρταση καθώς και Καρδιαγγειακά συμβάματα. Όταν ο ασθενής αντιληφθεί τα επεισόδια υπνικής άπνοιας, πρέπει οπωσδήποτε να αναζητήσει βοήθεια από Ειδικό ΩΡΛ. Οι πρώτοι που αντιλαμβάνονται το πρόβλημα είναι οι σύντροφοι των ασθενών για αυτό το λόγο οι παρατηρήσεις τους μας είναι ιδιαίτερα χρήσιμες κατά την πρώτη κλινική εξέταση.

Ο ίδιος  ο ασθενής συνήθως μας περιγράφει ότι δεν αντιλαμβάνεται ο ίδιος τη διακοπή του ύπνου του έχοντας  μία αίσθηση πως πνίγεται ή πως έχει αυξημένους καρδιακούς παλμούς.

Αντιμετώπιση ροχαλητού και υπνικής άπνοιας

Ο Χειρουργός ΩΡΛ, αφού λάβει λεπτομερές ιστορικό σχετικά με τις καθημερινές συνήθειες του ασθενή, συνυπάρχοντα προβλήματα υγείας αλλά και τη λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων σε τακτική ή μόνιμη βάση,  εκτελεί τις απαραίτητες εξετάσεις όλων των δομών που σχετίζονται με το πρόβλημα και σας προτείνει εξατομικευμένα την κατάλληλη θεραπεία σύμφωνα με την αιτία  ή τις αιτίες που προκαλούν το ροχαλητό και την υπνική άπνοια.

Ο ποιοτικός ύπνος είναι αγαθό και μας εξασφαλίζει υγεία και ευεξία. Αξίζει την προσοχή μας.

Δρ. Ειρήνη Μάντζαρη, MD, PhD, Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος Ενηλίκων και Παίδων, Διευθύντρια Έ ΩΡΛ Κλινικής, Χειρουργικής Κλινικής Ρινός, Λειτουργικής και Επανορθωτικής Ρινοπλαστικής στο Metropolitan General.