Ωτίτιδα

Το αυτί μας αποτελείται από τρία μέρη:

• Έξω ους: το εξωτερικό μέρος του αυτιού περιλαμβάνει το πτερύγιο και τον έξω ακουστικό πόρο μέχρι το τύμπανο.
• Μέσο ους: Πρόκειται για τον χώρο ο οποίος βρίσκεται πίσω από το τύμπανο.
• Έσω ους: Το μέρος αυτό του αυτιού περιλαμβάνει τον κοχλία και τον λαβύρινθο.

Όταν η περιοχή που βρίσκεται πίσω από το τύμπανο (μέσο αυτί) παρουσιάζει οξεία ή χρόνια φλεγμονή, τότε αναφερόμαστε στην πάθηση της μέσης ωτίτιδας. Τα παιδιά είναι πιο επιρρεπή σε αυτήν σε σχέση με τους ενήλικες γιατί η ευσταχιανή τους (ο σωληνίσκος που φέρνει σε επικοινωνία το μέσο αυτί με το ρινοφάρυγγα) είναι πιο βραχεία και με πιο οριζόντια κλίση, με αποτέλεσμα να αποφράσσεται πιο εύκολα. Ένας άλλος λόγος που τα μικρά παιδιά κάνουν συχνότερα ωτίτιδες είναι ότι σε μεγάλο ποσοστό παρουσιάζουν υπερτροφία των αδενοειδών τους εκβλαστήσεων (κρεατάκια) – ακόμη και σε περιόδους που είναι ελεύθερα λοιμώξεων. Τα υπερτροφικά κρεατάκια μπλοκάρουν το στόμιο της ευσταχιανής από την πλευρά του ρινοφάρυγγα με αποτέλεσμα αυτή να δυσλειτουργεί και να οδηγεί σε συγκέντρωση υγρού στο μέσο αυτί (μέση ωτίτιδα)..

Η μέση ωτίτιδα είναι εξαιρετικά συχνή κατά  τη βρεφική και την παιδική ηλικία και προκύπτει συνήθως ως αποτέλεσμα του κοινού κρυολογήματος ή κάποιας άλλης λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού . Εκτός αυτών των ηλικιών όμως, εμφανίζεται  αρκετά συχνά και  σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας καθώς και σε ενήλικες.

Στην εξωτερική ωτίτιδα η αιτιολογία της φλεγμονής είναι εντελώς διαφορετική και αφορά μόνο τον έξω ακουστικό πόρο.

Τα συμπτώματα της μέσης ωτίτιδας περιλαμβάνουν ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω:

• πόνο στο αυτί
• προσωρινή βαρηκοΐα εξαιτίας της συλλογής υγρού ( βαρηκοΐα αγωγιμότητας)
• βουλωμένο αυτί ( περιγράφεται ως αίσθημα βάρους ή αίσθημα κίνησης υγρού καθώς κινείται το κεφάλι)
• πυρετό
• ωτόρροια (εκροή υγρού από το αυτί)

Τα βρέφη και τα μικρά παιδιά ταλαιπωρούνται συνήθως συχνότερα από τις λοιμώξεις αυτές και παράλληλα δεν μπορούν να ενημερώσουν τους γονείς τους για το τι αισθάνονται. Έτσι λοιπόν, οι γονείς που παρατηρούν ότι το παιδί τείνει να αγγίζει και να τραβάει συνεχώς το αυτί του, να γκρινιάζει και να κλαίει συνεχώς χωρίς κάποιον άλλο εμφανή λόγο, να μην έχει ιδιαίτερη διάθεση για φαγητό ή για παιχνίδι είναι καλό να απευθύνονται σε ΩΡΛ (ωριλά), καθώς είναι εξαιρετικά πιθανό το παιδί να πάσχει από  μέση ωτίτιδα.

Στην εξωτερική ωτίτιδα τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Πόνο στο αυτί που επιδεινώνεται όταν τραβήξει κανείς ή πιέσει τον τράγο του
• Αίσθημα κνησμού και πληρότητας στο αυτί που πάσχει
• Εκκρίσεις από τον πόρο και ελάττωση της διαμέτρου εισόδου στον έξω ακουστικό πόρο

Η εξωτερική ωτίτιδα οφείλεται σε τραυματισμό του δέρματος του έξω ακουστικού πόρου με τα χέρια ή μπατονέτα, σε παραμονή υγρασίας στον έξω ακουστικό πόρο ( ωτίτιδα « του κολυμβητή») ή και σε συνύπαρξη ωτομύκωσης ( μύκητες στον έξω ακουστικό πόρο).

Το βασικότερο από τα αίτια πρόκλησης της μέσης ωτίτιδας είναι μια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Η λοίμωξη αυτή είναι υπεύθυνη για την πρόκληση οιδήματος και φλεγμονής τόσο στις κοιλότητες της μύτης (ρινικές κοιλότητες) όσο και στις ευσταχιανές σάλπιγγες (οι σάλπιγγες μέσω των οποίων ενώνεται το μέσο αυτί με τον  ρινοφάρυγγα). Το αποτέλεσμα είναι η παγίδευση υγρού στο μέσο αυτί, το οποίο δημιουργεί ενοχλήσεις στον ασθενή ενώ συμβάλλει στο να αναπτύσσονται βακτήρια και, τελικά, να έχουμε μια  οξεία λοίμωξη του μέσου αυτιού.

Η μέση ωτίτιδα, ανεξάρτητα από το είδος της, δεν αποτελεί μια πάθηση που μεταδίδεται («κολλάει») από τον έναν άνθρωπο στον άλλο. Ωστόσο, όπως ήδη αναφέρθηκε, η ωτίτιδα προκύπτει συχνά ως αποτέλεσμα  λοίμωξης του αναπνευστικού που φυσικά μπορεί να είναι μεταδοτική.

Η εκκριτική ή ορώδης μέση ωτίτιδα δε χαρακτηρίζεται από πόνο αλλά από ελάττωση της ακουστικής ικανότητας και είναι πολύ συχνή στα παιδιά καθώς συνήθως συνοδεύει την υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων (τα γνωστά μας “μεγάλα κρεατάκια”). Στην περίπτωση αυτή έχουμε συσσώρευση  ορώδους (μη πυώδους) υγρού στο μέσο αυτί, με αποτέλεσμα ο ασθενής να μην ταλαιπωρείται από τα μεγάλης έντασης συμπτώματα της οξείας μέσης ωτίτιδας όπως είναι ο πόνος και ο πυρετός, και να αισθάνεται μόνο « βάρος και πληρότητα».

Συμπτώματα

Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της εκκριτικής ή ορώδους μέσης ωτίτιδας είναι τα ακόλουθα:

• αίσθημα βάρους στο αυτί
• βαρηκοΐα ήπιου βαθμού

Η διάγνωση στην περίπτωση της ωτίτιδας γίνεται από τον ωτορινολαρυγγολόγο (ΩΡΛ)  μέσω της κλινικής εξέτασης. Κατά την κλινική εξέταση ελέγχονται τα αυτιά του ασθενή, καθώς και ο λαιμός και η μύτη του. Στις διαγνωστικές εξετάσεις μπορεί επίσης να κριθούν σημαντικές εξετάσεις όπως η ενδοσκόπηση του ρινοφάρυγγα ή/ και το τυμπανόγραμμα και το ακοόγραμμα. Ο θεράπον ιατρός κρίνει ανά περιστατικό τι απαιτείται να γίνει και φυσικά πότε απαιτείται αυτό να γίνει .Η  διάγνωση είναι εξαιρετικά σημαντική προκειμένου να καθοριστεί το είδος της ωτίτιδας και κατόπιν να σχεδιαστεί ένα εξατομικευμένο πλάνο για τη θεραπεία της.

Αναφορικά με το πόσο διαρκεί η  ωτίτιδα, αυτό εξαρτάται από το είδος της, την ένταση των συμπτωμάτων, το πόσο γρήγορα γίνεται η διάγνωση και φυσικά το πώς ανταποκρίνεται ο κάθε ασθενής στη θεραπεία που ακολουθεί.