Η υπερτροφία των ρινικών κογχών, αν και άγνωστη σαν όρος για το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων, αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες αίσθησης δυσκολίας κατά τη ρινική αναπνοή. Συγκεκριμένα, ένα ποσοστό της τάξης του 68% των ασθενών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στη ρινική αναπνοή τους, παρουσιάζουν υπερτροφία των κάτω ρινικών κογχών, πολύ συχνά μαζί με μικρού, μέσου ή μεγάλου βαθμού σκολίωση του ρινικού διαφράγματος.
Τι είναι οι ρινικές κόγχες;
Έχουμε 3 ζεύγη ρινικών κογχών: τις άνω, μέσες και κάτω ρινικές κόγχες.
Οι ρινικές κόγχες αποτελούν προεκβολές του πλάγιου ρινικού τοιχώματος. Ο ρόλος τους είναι να βοηθούν στον καθαρισμό και την εφύγρανση του εισπνεόμενου αέρα, καθώς αυτός διέρχεται από τις ρινικές θαλάμες (ρουθούνια) προς τους πνεύμονες. Για αυτό και η αναπνοή από τη μύτη διαφέρει της αναπνοής από το στόμα. Στους ενήλικες οι κάτω ρινικές κόγχες έχουν φυσιολογικό μήκος 4-5cm.
Στην παρακάτω εικόνα φαίνεται σχηματικά το πλάγιο τοίχωμα της μύτης, καθώς και η θέση των ρινικών κογχών μέσα στις ρινικές θαλάμες.
Τι είναι η υπερτροφία των ρινικών κογχών & ποια η αιτιολογία της;
Υπερτροφία των ρινικών κογχών ονομάζεται η κατάσταση κατά την οποία οι ρινικές κόγχες είναι μόνιμα διογκωμένες σε βαθμό μεγαλύτερο από το επιθυμητό.
Σκεφτείτε πως κατά τη διάρκεια ενός κοινού κρυολογήματος η αυξημένη αιμάτωση των κάτω ρινικών κογχών οδηγεί στην παροδική αύξηση του μεγέθους τους. Η αίσθηση αυτή της μπουκωμένης μύτης είναι η ίδια που χαρακτηρίζει και τη μόνιμη διόγκωση των κογχών. Σε περιπτώσεις ασθενών που υποφέρουν από αλλεργική ή άλλης αιτιολογίας ρινίτιδα, η διόγκωση των κάτω ρινικών κογχών παραμένει για μακρό χρονικό διάστημα και τα συμπτώματα που την ακολουθούν εμμένουν επίσης για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα.
Η υπερτροφία των κάτω ρινικών κογχών εμφανίζεται επίσης συχνά επί εδάφους προϋπάρχουσας υπερτροφίας των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια). Λοιποί παράγοντες που φαίνεται πως επιβαρύνουν σημαντικά την υπερτροφία των κάτω ρινικών κογχών είναι οι εξής:
- Το κάπνισμα
- Η κατανάλωση αλκοόλ
- Η έκθεση σε χημικές ουσίες
- Το ψύχος
- Η υγρασία
- Το stress, μέσω του μηχανισμού που αυτό επηρεάζει την εμφάνιση αγγειοκινητικής ρινίτιδας
- Η εγκυμοσύνη και λοιποί ορμονικοί παράγοντες
Ποια είναι τα στάδια;
Στο αρχικό της στάδιο η πάθηση συνίσταται σε αυξημένη αιμάτωση του βλεννογόνου της κόγχης. Αυτός είναι και ο λόγος που σε ενδεχόμενη κλινική εξέταση η κόγχη εμφανίζεται τότε διογκωμένη, με ένα βαθύ κόκκινο χρώμα, ενώ τα υπόλοιπα ανατομικά στοιχεία της μύτης παρουσιάζονται φυσιολογικά. Σε αυτό το στάδιο ο όγκος της κόγχης μειώνεται και επανέρχεται στο φυσιολογικό ταχέως, με τη χρήση αγγειοσυσταλτικών φαρμάκων.
Στο επόμενο στάδιο παρατηρούνται πιο εκτεταμένες αλλοιώσεις του βλεννογόνου της μύτης και ο όγκος των ρινικών κογχών αυξάνεται τόσο πολύ που αυτές σχεδόν εφάπτονται με το ρινικό διάφραγμα. Η υφή του βλεννογόνου μεταβάλλεται, αυξάνεται σε πάχος και παρουσιάζει κοκκιώδη όψη, ενώ το χρώμα, κατά την ενδοσκοπική εξέταση της ρινός φαίνεται ανοιχτό κόκκινο. Στο δεύτερο στάδιο τα φάρμακα ασκούν ελάχιστη επίδραση, γι΄ αυτό και οι ασθενείς αυτοί συνήθως δεν ανακουφίζονται εύκολα από τα συμπτώματα και χρήζουν περαιτέρω αντιμετώπισης.
Ποια είναι τα συμπτώματα της υπερτροφίας των κάτω ρινικών κογχών;
Το κυριότερο σύμπτωμα της υπερτροφίας των κάτω ρινικών κογχών είναι η δυσχέρεια της ρινικής αναπνοής. Η απόφραξη μπορεί να είναι πλήρης ή ατελής, μονόπλευρη, αμφίπλευρη ή εναλλασσόμενη και εμφανίζεται εντονότερα σε περιόδους που επικρατεί έντονη υγρασία ή είναι πολύ ξηρό το κλίμα, σε περίοδο εγκυμοσύνης, σε περιόδους με έντονη ανθοφορία και γύρη ή σκόνη κλπ ή και ανεξάρτητα-καθόλη τη διάρκεια του έτους.
Άλλα συμπτώματα, τα οποία μπορεί να αντιμετωπίσει ο ασθενής είναι τα εξής:
- Ξηροστομία ή ξηρασία του φάρυγγα, ιδιαίτερα κατά την αφύπνιση
- Μόνιμη ρινική συμφόρηση
- Συχνές επιστάξεις λόγω της υπεραιμίας του ρινικού βλεννογόνου
- Ροχαλητό, σε συνδυασμό με άλλες παθολογίες
Πώς γίνεται η διάγνωση της πάθησης;
Η υπερτροφία των κάτω ρινικών κογχών διαγιγνώσκεται από τον Ωτορινολαρυγγολόγο. Ο ιατρός, αφού λάβει πλήρες και αναλυτικό ιστορικό του ασθενούς, θα προβεί σε λεπτομερή φυσική εξέταση που περιλαμβάνει και τον ενδοσκοπικό έλεγχο της ρινός. Στη συνέχεια, εφόσον κριθεί απαραίτητο, μπορεί να ζητηθεί από τον Ωτορινολαρυγγολόγο να πραγματοποιηθούν συμπληρωματικά απεικονιστικές εξετάσεις (αξονική ή μαγνητική τομογραφία) για τον αποκλεισμό συνυπάρχουσας παθολογίας από την περιοχή των παραρρίνιων κόλπων.
Πώς αντιμετωπίζεται η υπερτροφία των κάτω ρινικών κογχών;
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η παροδική αύξηση του μεγέθους των ρινικών κογχών αντιμετωπίζεται φαρμακευτικά καθώς και με την αποφυγή των παραγόντων που εντοπίζουμε πως την προκαλούν. Τι γίνεται όμως στις περιπτώσεις όπου η υπερτροφία των ρινικών κογχών είναι πλέον μόνιμη;
Η χειρουργική θεραπεία με τη μέθοδο της κογχοτομής αποτελεί μια αρκετά παλιά πρακτική, η οποία στις μέρες μας έχει πλέον αντικατασταθεί με σύγχρονες μεθόδους που δεν τραυματίζουν το ρινικό βλεννογόνο και συνεπώς διασφαλίζουν τη φυσιολογική λειτουργία του.
Η ελάττωση του μεγέθους των κάτω ρινικών κογχών με τη χρήση Ραδιοσυχνοτήτων αποτελεί την πιο συχνά χρησιμοποιούμενη σύγχρονη πρακτική για πολλούς λόγους που θα αναφερθούν στη συνέχεια . Στόχος της μεθόδου είναι η μείωση του όγκου των κάτω ρινικών κογχών και κατά συνέπεια η απελευθέρωση του χώρου των ρινικών θαλάμων, ώστε να γίνεται ανεμπόδιστα η διέλευση του εισπνεόμενου αέρα.
Οι ραδιοσυχνότητες είναι κύματα υψηλών συχνοτήτων, τα οποία μέσω μεταλλικών ελασμάτων διαπερνούν τις ρινικές κόγχες, με αποτέλεσμα την παραγωγή θερμότητας και την εξάχνωση των κυττάρων. Η ρίκνωση του μεγέθους των κάτω ρινικών κογχών γίνεται χωρίς τραυματισμό του βλεννογόνου.
Στα πλεονεκτήματα της ρίκνωσης των κάτω ρινικών κογχών με χρήση Ραδιοσυχνοτήτων περιλαμβάνονται τα κάτωθι:
- Ελάχιστη έως καθόλου αιμορραγία
- Δεν απαιτείται αναισθησία
- Είναι πολύ σύντομη μέθοδος
- Πραγματοποιείται σε επίπεδο ιατρείου (ή και χειρουργείου όταν αυτή πρέπει να συνδυαστεί με τον ευθειασμό του ρινικού διαφράγματος)
- Είναι ανώδυνη
- Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει άμεσα στην εργασία και τις καθημερινές του δραστηριότητες
Σε περιπτώσεις όπου το πρόβλημα της υπερτροφίας των κάτω ρινικών κογχών αντιμετωπίζεται παράλληλα με τον χειρουργικό ευθειασμό του ρινικού διαφράγματος, καθώς οι δύο παθήσεις πολύ συχνά συνυπάρχουν, μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ίδια μέθοδος των ραδιοσυχνοτήτων ή και η μέθοδος κογχοπλαστικής με χρήση ειδικής συσκευής οστεογλύφανου (shaver). Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται από τον χειρουργό μόνο σε συνθήκες χειρουργείου και όταν κρίνεται πως θα είναι πιο αποτελεσματική (π.χ. περιστατικά με πολυποειδώς εκφυλισμένες κόγχες, περιστατικά με εμφάνιση concha bulosa στις μέσες ρινικές κόγχες, περισταστικά στα οποία υπάρχει ανάγκη παρέμβασης και στο οστέινο τμήμα της κόγχης- οπότε και επιτυγχάνεται μεγαλύτερο ποσοστό σμίκρυνσης αυτών).
Επιπλέον, σε περίπτωση που ο ασθενής το επιθυμεί, η επίλυση των λειτουργικών προβλημάτων της μύτης μπορεί να συνδυαστεί και με βελτίωση της εξωτερικής της εμφάνισης στον ίδιο χειρουργικό χρόνο, στο πλαίσιο μιας επέμβασης Λειτουργικής Ρινοπλαστικής.
Για περισσότερες πληροφορίες μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με το ΩΡΛ Ιατρείο της Χειρουργού ΩΡΛ & Διευθύντρια Έ ΩΡΛ Κλινικής, Χειρουργικής Κλινικής Ρινός, Λειτουργικής και Επανορθωτικής Ρινοπλαστικής στο Metropolitan General.