Για να κατανοήσουμε καλύτερα τα προβλήματα όσφρησης, πρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα και την ίδια την αίσθηση της όσφρησης και σε τι αυτή εξυπηρετεί.

Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα από την αρχή!

Κάθε μέρα παίρνουμε περίπου 23000 αναπνοές. Με αυτές, εκτός από το οξυγόνο που μας κρατά στη ζωή, προσλαμβάνουμε συνεχώς και οσφρητικά ερεθίσματα που “ντύνουν”  τη ζωή μας με τρόπο αντίστοιχο με αυτόν της έγχρωμης όρασης.

Η όσφρηση είναι μία από τις πέντε αισθήσεις μας με τις οποίες αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο γύρω μας. Μάλιστα, από το σύνολο των πέντε αισθήσεων, η όσφρηση είναι αυτή που σε μεγαλύτερο βαθμό συνδέεται άρρηκτα όχι μόνο με το παρόν αλλά και με μνήμες και συναισθήματα που μας δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της ζωής μας.

Είναι επίσης γνωστό πως η αίσθηση της όσφρησης συνδέεται άμεσα και ενισχύει  την αίσθηση της γεύσης, όχι μόνο για να απολαμβάνουμε την τροφή μας αλλά και ως “φυσική” προστασία, με την αποφυγή λήψης αλλοιωμένης τροφής.

Είναι λοιπόν κατανοητό πως όταν η όσφρηση επηρεάζεται ή ακόμη χειρότερα “λείπει “, η καθημερινότητα του πάσχοντα “αποσυντονίζεται”.

Η Αίσθηση της Όσφρησης

Για να το εξηγήσει κανείς με σχετικά απλά λόγια

Στο εσωτερικό της μύτης  οι απολήξεις των οσφρητικών νηματίων συνδέονται  με τα πτητικά μόρια των οσμογόνων ουσιών από το περιβάλλον, τις ανιχνεύουν και τις αποστέλλουν άμεσα στον εγκέφαλο προς αποκωδικοποίηση. Αυτή η διαδικασία επιτρέπει στον εγκέφαλο να “εντυπώνει” την εκάστοτε μυρωδιά.

Τι προβλήματα όσφρησης μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιος;

Τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς με την όσφρησή του είναι

1)η ανοσμία

2)η υποσμία

3) (σπανιότερα) η υπεροσμία

Ανοσμία: Ως ανοσμία ορίζεται η πλήρης απουσία της οσφρητικής ικανότητας.

Συνήθως (ευτυχώς) οφείλεται σε κάποια οξεία λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού που επηρεάζει παροδικά και το ρινικό βλεννογόνο. Με το πέρας της λοίμωξης αποκαθίσταται αυτόματα και η όσφρηση σε διάστημα ολίγων ημερών, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων.

Όταν όμως η απώλεια της όσφρησης δε σχετίζεται με λοίμωξη, χρήζει διερεύνησης.

• Είναι ο πάσχων καπνιστής; Κάνει χρήση ουσιών; (κοκαΐνη)
• Λαμβάνει κάποια φαρμακευτική αγωγή; (ορισμένα αντικαταθλιπτικά και καρδιολογικά σκευάσματα αλλά και σπανιότερα ορισμένα αντιφλεγμονώδη ή αντιβιοτικά πιθανά να σχετίζονται με διαταραχές της όσφρησης)
• Εργάζεται σε περιβάλλον όπου γίνεται χρήση χημικών ουσιών; (π. χ. παράσιτο κρίνα, διαλύτες)
• Σε ποια ηλικιακή ομάδα ανήκει; Μετά τα 60 η ικανότητα όσφρησης φθίνει, όπως ακριβώς συμβαίνει και με την όραση και την ακοή.
• Υπάρχει παθολογία στη μύτη; Απόφραξη της ρινικής θαλάμης από πολύποδες ή άλλου τύπου μορφώματα; Εξαιρετικά λοξό ρινικό διάφραγμα; Εκφυλισμένος ρινικός βλεννογόνος;
• Υπάρχει ιστορικό τραυματισμού στο κεφάλι ή πρόσφατο χειρουργείο στην περιοχή της μύτης;
• Ιατρικές παθήσεις που μπορεί να παρουσιάσουν ως σύμπτωμα την ανοσμία είναι επίσης: η πολλαπλή σκλήρυνση, η νόσος του Parkinson, η νόσος Altzheimer.  Όπως επίσης ορμονικές διαταραχές και διατροφικές ελλείψεις πιθανά να συσχετίζονται με διαταραχές της όσφρησης.

Υποσμία: Ως υποσμία ορίζουμε τη μειωμένη ικανότητα όσφρησης χωρίς αυτή να λείπει τελείως.

Υπεροσμία: Πρόκειται για μια αρκετά σπάνια κατάσταση , κατά την οποία παρουσιάζει κανείς υπεραυξημένη οσφρητική ικανότητα με αποτέλεσμα να αντιδρά  εντονότερα του αναμενόμενου φυσιολογικού στα οσφρητικά ερεθίσματα.

Επειδή τα προβλήματα όσφρησης οφείλονται σε πολλαπλούς αιτιολογικούς παράγοντες, είναι σημαντικό να γίνεται μια πρώτη κλινική εκτίμηση και- στις περιπτώσεις όπου κρίνεται αυτό σκόπιμο- εργαστηριακός και απεικονιστικός έλεγχος. Μετά από μια ενδελεχή διερεύνηση ο ωτορινολαρυγγολόγος καταλήγει στην αιτιολογία και κατά συνέπεια και στον εξατομικευμένο τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος.

Σε διαταραχές όσφρησης που επιμένουν για ημέρες, μην παραμελείτε την έγκαιρη διερεύνηση από τον ωτορινολαρυγγολόγο. Μην ξεχνάτε πως η όσφρηση είναι μία από τις πλέον πολύτιμες αισθήσεις μας.