Λειτουργική Ενδοσκοπική Χειρουργική Ρινός – Παραρρινίων κόλπων (FESS)

Η Λειτουργική Ενδοσκοπική Χειρουργική ρινός – παραρρινίων κόλπων (Functional Endoscopic Sinus Surgery – FESS) έγινε, εδώ και αρκετά πλέον χρόνια, ένα αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης χειρουργικής πρακτικής της Ωτορινολαρυγγολογίας με σκοπό να βελτιώσει την ποιότητα ζωής ανθρώπων που υποφέρουν από επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις των κόλπων του προσώπου καθώς και από καλοήθεις ή κακοήθεις όγκους στην περιοχή αυτή.

Πρόκειται για μια ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική (minimally invasive surgical technique) η οποία επιλέγεται σε περιπτώσεις ασθενών όπου η συντηρητική αντιμετώπιση  είτε δημιουργεί επιπλοκές είτε δεν είναι από μόνη της αποτελεσματική.

Ποιες παθήσεις αντιμετωπίζονται με την Ενδοσκοπική Χειρουργική ρινός – παραρρινίων κόλπων (FESS);

Η Λειτουργική Ενδοσκοπική Χειρουργική ρινός – παραρρινίων κόλπων (FESS), έχει ένδειξη σε:

• Άτομα που πάσχουν από χρόνιες ρινοκολπίτιδες (ιγμορίτιδα, ηθμοειδίτιδα, μετωπιαία κολπίτιδα, σφηνοειδίτιδα) και που δεν ανταποκρίνονται επαρκώς σε συντηρητική αγωγή
• Εκτεταμένη παρουσία ρινικών πολυπόδων μέσα στις ρινικές θαλάμες και τους παραρρίνιους κόλπους
• Παρουσία μορφωμάτων (όγκων), καλοήθων ή κακοήθων, μέσα στις ρινικές θαλάμες και τους παραρρίνιους κόλπους

Παραρρίνιοι κόλποι: Τι είναι ακριβώς;

Οι παραρρίνιοι κόλποι είναι αεροφόρες κοιλότητες, οι οποίες βρίσκονται στην περιοχή του κρανίου, γύρω και πίσω από τη μύτη. Επικοινωνούν με τις ρινικές θαλάμες μέσω φυσικών στομίων προκειμένου να διευκολύνεται η διέλευση του αέρα και η παροχέτευση-αποστράγγιση της βλέννας.

Ποιοι είναι οι παραρρίνιοι κόλποι και πού βρίσκονται;

• Μετωπιαίοι κόλποι: Είναι δύο και σχηματίζονται μέσα στο μετωπιαίο οστούν. Έχουν σχήμα πυραμίδας.
• Σφηνοειδείς κόλποι: Βρίσκονται προς τη βάση του κρανίου, εντός του σφηνοειδούς οστού και ο δεξιός με τον αριστερό διαχωρίζονται μεταξύ τους μέσω ενός οστέινου διαφράγματος.
• Γναθιαίοι κόλποι (ιγμόρεια): Είναι οι μεγαλύτεροι εκ των παραρρίνιων κόλπων. Βρίσκονται δεξιά και αριστερά της ρινός μέσα στο σώμα της άνω γνάθου.
• Ηθμοειδείς κυψέλες: Είναι μικρού μεγέθους αεροφόρες κοιλότητες και διακρίνονται στις πρόσθιες και τις οπίσθιες. Αναπτύσσονται στον λαβύρινθο του ηθμοειδούς οστού και εκβάλλουν στον μέσο και άνω ρινικό πόρο.

Παραρρίνιοι κόλποι: Τι είναι ακριβώς;

Οι παραρρίνιοι κόλποι είναι αεροφόρες κοιλότητες, οι οποίες βρίσκονται στην περιοχή του κρανίου, γύρω και πίσω από τη μύτη. Επικοινωνούν με τις ρινικές θαλάμες μέσω φυσικών στομίων προκειμένου να διευκολύνεται η διέλευση του αέρα και η παροχέτευση-αποστράγγιση της βλέννας.

Ποιοι είναι οι παραρρίνιοι κόλποι και πού βρίσκονται;

• Μετωπιαίοι κόλποι: Είναι δύο και σχηματίζονται μέσα στο μετωπιαίο οστούν. Έχουν σχήμα πυραμίδας.
• Σφηνοειδείς κόλποι: Βρίσκονται προς τη βάση του κρανίου, εντός του σφηνοειδούς οστού και ο δεξιός με τον αριστερό διαχωρίζονται μεταξύ τους μέσω ενός οστέινου διαφράγματος.
• Γναθιαίοι κόλποι (ιγμόρεια): Είναι οι μεγαλύτεροι εκ των παραρρίνιων κόλπων. Βρίσκονται δεξιά και αριστερά της ρινός μέσα στο σώμα της άνω γνάθου.
• Ηθμοειδείς κυψέλες: Είναι μικρού μεγέθους αεροφόρες κοιλότητες και διακρίνονται στις πρόσθιες και τις οπίσθιες. Αναπτύσσονται στον λαβύρινθο του ηθμοειδούς οστού και εκβάλλουν στον μέσο και άνω ρινικό πόρο.

Παραρρινοκολπίτιδα

Ο όρος ρινοκολπίτιδα (παραρρινοκολπίτιδα), που καθιερώθηκε από την Αμερικανική Εταιρεία Ωτορινολαρυγγολογίας το 1996, αναφέρεται σε φλεγμονή των παραρρίνιων κόλπων (συχνότερα σε φλεγμονή των γναθιαίων κόλπων, των ηθμοειδών κυψελών ή και σε συνδυασμό αυτών και  λιγότερο συχνά σε φλεγμονή των μετωπιαίων ή των σφηνοειδών κόλπων). Η φλεγμονή του γναθιαίου άντρου είναι η πιο συχνή και είναι αυτή που είναι ευρέως γνωστή με το όνομα ιγμορίτιδα.

Διακρίνεται σε είδη η παραρρινοκολπίτιδα;

Η διάκριση της ιγμορίτιδας – παραρρινοκολπίτιδας σε οξεία, υποξεία και χρόνια, γίνεται βάσει της διάρκειας των συμπτωμάτων.

• Οξεία: Διαρκεί έως 3 εβδομάδες.
• Υποξεία: Τα συμπτώματα έχουν διάρκεια άνω των 3 εβδομάδων και έως 3 μήνες.
• Χρόνια: Θεωρείται η φλεγμονή της οποίας τα συμπτώματα διαρκούν περισσότερο από 3 μήνες.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ιγμορίτιδας;

Διακρίνονται σε κύρια και δευτερεύοντα:

Παρουσία ρινικών πολυπόδων

Οι ρινικοί πολύποδες ή πολύποδες μύτης είναι φλεγμονώδεις, μαλακοί σχηματισμοί, οι οποίοι εμφανίζονται στις ρινικές θαλάμες και τους κόλπους του προσώπου. Είναι πάντοτε καλοήθεις σχηματισμοί, δεν εξαλλάσσονται, έχουν όμως την τάση να αυξάνονται συνεχώς σε μέγεθος και να καταλαμβάνουν το εσωτερικό της ρινικής κοιλότητας ή/και των παραρρίνιων κόλπων αντικαθιστώντας τον φυσιολογικό αναπνευστικό βλεννογόνο που επενδύει τις περιοχές αυτές.

Συμπτώματα της ρινικής πολυποδίασης

Τι αισθάνονται οι ασθενείς όταν έχουν ρινικούς πολύποδες; Ή πώς μπορεί να υποψιαστεί κανείς πως πιθανά να έχει πολύποδες στη μύτη και τους παραρρίνιους κόλπους του;

• παρεμπόδιση της ρινικής αναπνοής, δυσκολία στην εισπνοή και κυρίως στην εκπνοή του αέρα
• διαταραχές της όσφρησης και της γεύσης
• συχνή αίσθηση πίεσης στο κέντρο του προσώπου (προσωπαλγίες)
• ροχαλητό και επεισόδια υπνικής άπνοιας σε συνδυασμό με έντονη δυσκολία στη ρινική αναπνοή, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η ποιότητα του ύπνου

Παρουσία μορφωμάτων (όγκων) στις ρινικές θαλάμες

Οι όγκοι (μορφώματα) της ρινός είναι μη φυσιολογικοί σχηματισμοί, οι οποίοι δημιουργούνται μέσα στις ρινικές θαλάμες και τους παραρρίνιους κόλπους. Μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις και η ανάπτυξή τους συχνά συσχετίζεται με διάφορους παράγοντες όπως είναι το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV), η μακροχρόνια εισπνοή τοξικών ουσιών και μολυσμένου αέρα (συνηθέστερα στο εργασιακό περιβάλλον) κ.ά.

Συμπτώματα

Τα μορφώματα  (όγκοι) της ρινός, μεταξύ άλλων, ευθύνονται για ορισμένα από τα παρακάτω συμπτώματα:

• ρινική συμφόρηση και αίσθημα απόφραξης
• συχνές ρινορραγίες
• πόνο στο πρόσωπο
• διαταραχές της όσφρησης
• παραμόρφωση του οφθαλμικού κόγχου και διαταραχή της όρασης
• πόνο και πίεση στα δόντια

Πώς διαγιγνώσκονται οι παραπάνω παθήσεις της ρινός και των παραρρινίων κόλπων;

Η διαγνωστική διαδικασία ξεκινά μέσω μιας απλής και σύντομης εξέτασης που λαμβάνει χώρα στο ΩΡΛ Ιατρείο (δεν απαιτεί νάρκωση) και ονομάζεται ενδοσκόπηση της ρινός σε συνδυασμό με τον απεικονιστικό έλεγχο του σπλαγχνικού κρανίου μέσω αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας.

Αντιμετώπιση

Όταν η συντηρητική θεραπεία δεν επαρκεί για την ανακούφιση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με τις παραπάνω παθολογίες, η Ενδοσκοπική Χειρουργική ρινός – παραρρινίων κόλπων (FESS) έρχεται να συμβάλει με τρόπο που σέβεται τη φυσιολογική ανατομία της περιοχής και με αρκετά σύντομη αποθεραπεία για τον ασθενή. Η χειρουργική αυτή επέμβαση γίνεται εξολοκλήρου μέσα από τα ρουθούνια, χωρίς εξωτερικές τομές και ράμματα στο πρόσωπο ή το στόμα των ασθενών.

Δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιες από τις παραπάνω παθήσεις συνυπάρχουν με σκολιωτικό ρινικό διάφραγμα (στραβό διάφραγμα), το οποίο μπορεί να επιβαρύνει με τη σειρά του τα συμπτώματα και να κάνει από πιο δύσκολη έως αδύνατη την πρόσβαση στα στόμια των παραρρίνιων κόλπων.  Σε αυτές τις περιπτώσεις, συνίσταται ο συνδυασμός της Ενδοσκοπικής Χειρουργικής ρινός – παραρρινίων κόλπων με τον χειρουργικό ευθειασμό του ρινικού διαφράγματος, με σκοπό την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των ανατομικών προβλημάτων της ρινός και τη μεγιστοποίηση των θετικών αποτελεσμάτων που μπορεί να λάβει κανείς από μια χειρουργική επέμβαση στην περιοχή αυτή.

Σε περίπτωση που ο ασθενής επιθυμεί ταυτόχρονη αισθητική διόρθωση της μύτης του, η λύση δίνεται μέσω του συνδυασμού της ενδοσκοπικής χειρουργικής ρινός-παραρρινίων κόλπων (FESS) και της λειτουργικής ρινοπλαστικής.

Πώς πραγματοποιείται η επέμβαση της Ενδοσκοπικής Χειρουργικής ρινός-παραρρινίων κόλπων (FESS);

Η FESS (Λειτουργική ενδοσκοπική χειρουργική επέμβαση ρινός – παραρρινίων κόλπων), πραγματοποιείται πάντοτε υπό γενική αναισθησία. Κατά τη διάρκεια αυτού του χειρουργείου, ο Χειρουργός ΩΡΛ με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας διευρύνει και καθαρίζει τα φυσικά στόμια των παραρρινίων κόλπων προς τη μύτη, αφαιρώντας τον παθολογικό ιστό που μπλοκάρει τη φυσική ροή του αέρα και την απομάκρυνση της βλέννης.

Η επέμβαση πραγματοποιείται χωρίς εξωτερικές τομές, επομένως δεν υπάρχει καμία αισθητική αλλοίωση του προσώπου ή της ρινός.

Ο ασθενής επιστρέφει στο σπίτι του την ίδια ή την επόμενη ημέρα του χειρουργείου και σε λίγες ημέρες επιστρέφει στις καθημερινές του δραστηριότητες, με τις κατάλληλες οδηγίες για τη βέλτιστη μετεγχειρητική φροντίδα και αποθεραπεία.

Η πλύση των ρινικών θαλάμων με φυσιολογικό ορό και η περιποίηση με μια επουλωτική και ενυδατική ρινική γέλη και σταγόνες βοηθούν στην μετεγχειρητική αποκατάσταση του βλεννογόνου και στην απομάκρυνση της κρούστας που παράγεται φυσιολογικά για αρκετές εβδομάδες κατά τη μετεγχειρητική πορεία. Η άριστη συνεργασία του ασθενή με τον ιατρό του και η επιμελής παρακολούθηση του ασθενή ανά τακτά χρονικά διαστήματα ούτως ώστε να ελέγχονται οι παράγοντες που προδιαθέτουν σε πιθανή ανάπτυξη εκ νέου παθολογίας, φέρουν τα βέλτιστα αποτελέσματα και χαρίζουν στον ασθενή μακροχρόνια ποιότητα ζωής.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα της Λειτουργικής Ενδοσκοπικής Χειρουργικής ρινός – παραρρινίων κόλπων (FESS);

Τα πλεονεκτήματα της Λειτουργικής Ενδοσκοπικής Χειρουργικής, σε σχέση με παλαιότερες χειρουργικές τεχνικές αντιμετώπισης των παθολογιών των παραρρινίων κόλπων, είναι τέτοια που δικαιολογούν απόλυτα την σχεδόν πλήρη πλέον αντικατάσταση των παλαιότερων τεχνικών από την FESS.

Με την FESS το χειρουργικό πεδίο είναι σαφώς ευκρινέστερο. Αυτό βοηθά τεχνικά στην πιο επιμελή αντιμετώπιση της όποιας παθολογίας αλλά ταυτόχρονα και στην καλύτερη διατήρηση των φυσιολογικών δομών της μύτης. Στην FESS δεν υπάρχουν εξωτερικές τομές που παλαιότερα απασχολούσαν τους ασθενείς. Τέλος, η μετεγχειρητική αποκατάσταση της FESS είναι σαφώς ταχύτερη (και κατ’ επέκταση ταχύτερη η επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες) και οι όποιες πιθανές επιπλοκές έχουν ελαχιστοποιηθεί.

Η Dr. Ειρήνη Μάντζαρη, χειρουργός – ΩΡΛ ενηλίκων και παίδων, Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθύντρια Ε’ ΩΡΛ Κλινικής, Χειρουργικής Κλινικής Ρινός, Λειτουργικής και Επανορθωτικής Ρινοπλαστικής στο Metropolitan General, βρίσκεται στη διάθεσή σας για να σας ενημερώσει πλήρως αναφορικά με τις παθήσεις της ρινός και των παραρρινίων κόλπων και τη χειρουργική αντιμετώπισή τους μέσω της Λειτουργικής Ενδοσκοπικής Χειρουργικής ρινός – παραρρινίων κόλπων (FESS). Επικοινωνήστε άμεσα και εύκολα με το ιατρείο της Δρ Μάντζαρη μέσω τηλεφώνου (2106833193) ή, εναλλακτικά,  συμπληρώνοντας τη φόρμα επικοινωνίας και κλείστε το ραντεβού σας στο ΩΡΛ ιατρείο της  που βρίσκεται στην Αθήνα, στο κέντρο του Χαλανδρίου.